ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਬਦਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਰੇਟ ਅਨੁਸਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਪਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ ਲਗਾਤਾਰ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਡਾਲਰ ਅਤੇ ਰੁਪਏ ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ, ਸਾਨੂੰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ।
ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਥਾਂ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਵਪਾਰ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਮੁਦਰਾ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਮੁਦਰਾ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਦਰ ‘ਤੇ ਵਪਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਐਕਸਚੇਂਜ ਰੇਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਬਦਲਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲਗਪਗ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁਦਰਾ ਦਾ ਮੁੱਲ ਫਲੋਟਿੰਗ ਐਕਸਚੇਂਜ ਰੇਟ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਮੰਗ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਮੁਦਰਾ ਦੀ ਮੰਗ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ, ਉਸ ਦਾ ਮੁੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜਿਸ ਦੀ ਮੰਗ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ, ਉਸ ਦੀ ਕੀਮਤ ਘੱਟ ਹੋਵੇਗੀ।
ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ‘ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ – ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਟਾਂਦਰਾ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਜਦੋਂ ਵੀ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਗਿਰਾਵਟ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਆਰਬੀਆਈ ਆਪਣੇ ਭੰਡਾਰ ਦਾ ਕੁਝ ਹਿੱਸਾ ਫਾਰੇਕਸ ਜਾਂ ਅਮਰੀਕੀ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ ਵੇਚ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਡਾਲਰ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਰੁਪਏ ਦੀ ਕੀਮਤ ਇੱਕ ਸੀਮਾ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਹੇ। ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਕੋਲ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਭੰਡਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਡਾਲਰ, ਪੌਂਡ ਅਤੇ ਯੂਰੋ ਵਰਗੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੋਨਾ ਅਤੇ ਬਾਂਡ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
